۱۷/شهریور/۱۴۰۳
همزمان با افزایش انتقاد در ایران از حمایت روسیه از راهاندازی دالان زنگِزور، رسانهها از دیدار برنامهریزیشدهٔ مسعود پزشکیان و ولادیمیر پوتین در اجلاس بریکس در کازان روسیه خبر میدهند.
ایران در ماه ژانویه سال جاری میلادی به طور رسمی به کشورهای عضو بریکس پیوست و اجلاس آتی سران این گروه در روزهای ۲۲ تا ۲۴ اکتبر، کمتر از دو ماه دیگر، در کازان در جنوب غربی روسیه برگزار خواهد شد.
کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو، در گفتگو با خبرگزاری تاس، این موضوع را اعلام کرده، اما دربارهٔ مخالفتهای مکرر مقامهای جمهوری اسلامی دربارهٔ تأکید روسیه با «همراهی با آذربایجان و ترکیه» در زمینه گشایش کریدور زنگزور اظهارنظری نکرده است.
در پی انتشار گزارشهایی از «استقبال» ولادیمیر پوتین از راهاندازی کریدور زنگِزور که ایران و جمهوری آذربایجان بر سر آن اختلاف دارند، مقامهای رسمی جمهوری اسلامی شروع به اظهارنظر صریح در این زمینه کردهاند.
پس از انتشار خبر اعلام مخالفت ایران با آن چه در رابطه با بازگشایی این دالان، «تغییر مرزهای بینالمللی» نامیده میشود، انتقادهای جمهوری اسلامی در این زمینه به اطلاع سفیر روسیه در تهران رسانده شد.
مخالفت دوباره ایران با زنگزور؛ عراقچی: «ترسیم دوباره مرزها خط قرمز ایران است»
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران نیز در پیامی در شبکه ایکس، به طور غیرمستقیم به روسیه هشدار داد که «ترسیم دوباره مرزها، خط قرمز ایران است».
واکنشها به حمایت مسکو از راهاندازی این دالان بدون توجه به مخالفت ایران و ارمنستان ادامه دارد و علاوه بر شماری از روزنامهها و کاربران شبکههای اجتماعی، علی نیکزاد، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی نیز به روسیه و جمهوری آذربایجان توصیه کرده « به مرزها احترام» بگذارند.
او نیز در شبکه ایکس نوشته: «سیاستهای راهبردی جمهوری اسلامی ایران درباره مرزها، همسایگان و کریدورها ثابت و مبتنی بر منافع ملی است.»
ابراهیم عزیزی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، نیز در واکنش به حمایت روسیه از گشایش دالان زنگزور گفت: «اساساً کریدور زنگزور یک کریدور جعلی است و ظاهراً دستهایی در کار است تا به بهانه این کریدور، از قدرت نظامی و سیاسی ایران در منطقه کاسته شود و همین جا به کسانی که چنین توهماتی را دنبال میکنند هشدار میدهیم که عواقب چنین تصمیماتی برای آنها سنگین و پرهزینه خواهد بود.»
روزنامه جمهوری اسلامی هم در مطلبی خطاب به رئیسجمهور ایران نوشته که روسها «قابل اعتماد نیستند» و باید «خنجرشان» را «کُند» کرد.
در این یادداشت آمده: «بعد از نیرنگ درخصوص برجام، کشاندن ایران به ماجرای اوکراین و همراهی با شیوخ جنوب خلیج فارس در زمینه انکار مالکیت ایران بر جزایر سهگانه ابوموسی و تنبهای بزرگ و کوچک، اکنون روسیه برای زنگزور نقشه دارد.»
این روزنامه به صراحت از دولت چهاردهم خواسته «با قاطعیت در برابر طمع روسیه برای ایجاد دالان زنگزور بایستد» و با توجه به «تخلفات روسها در سالهای اخیر و بدعهدیهای آنها در روابطشان» با ایران، «از زیادهروی در اعتماد به روسیه پرهیز کنیم تا خنجر روسها کند شود».
روزنامههای شرق و هممیهن نیز در شمارههای روز شنبه، ۱۷ شهریور خود با عناوینی چون تلاش پوتین برای تهدید ژئوپلیتیکی ایران و نقشهٔ روسی به این موضوع واکنش نشان دادهاند.
در روزهای اخیر شماری از رسانههای فارسیزبان به نقل از سرویس مطبوعاتی دفتر ریاستجمهوری آذربایجان اعلام کردند که الهام علیاف و ولادیمیر پوتین، رؤسایجمهور آذربایجان و روسیه، در یک گفتگوی تلفنی درباره افتتاح کریدور حملونقل بین مناطق غربی جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان (موسوم به زنگِزور) تبادل نظر کردند.
باز شدن کریدور زنگِزور یکی از شروط آتشبس پاییز سال ۲۰۲۰ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان با میانجیگری روسیه بود.
اما علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، روز ۹ مرداد سال جاری در دیدار با نیکول پاشینیان، نخستوزیر ارمنستان که برای شرکت در آیین ادای سوگند رئیسجمهور ایران به تهران رفته بود، گفت ایران با راهاندازی این کریدور مخالف است و آن را مخالف منافع خود میداند.
رسانههای ایران طرح ارائه شده از سوی آقای پاشینیان در پاییز سال گذشته در اجلاس جاده ابریشم در تفلیس را نیز با عنوان «چهارراه صلح»، «دور زدن کریدور زنگزور و ایران با هم» نامیده و نوشته بودند طرح ایروان هم این دالان را بیوجه میکند و هم ایران را از مسیرهای ترانزیتی خود در مرزهای شمال غربی محروم خواهد کرد.
مقام وزارت خارجه ایران در دیدار با سفیر روسیه با تغییر مرزهای بینالمللی مخالفت کرد
انتقادها از روسیه بهدلیل حمایت از دالان زنگزور در ایران در شرایطی مطرح میشود که جمهوری اسلامی در سالهای اخیر، پس از افزایش تنشها با غرب بر سر برنامههای هستهای و موشکی خود و دخالتهای منطقهای، روز به روز منافع خود را بیشتر به روسیه گره زده است.
همکاری دو کشور در جنگ داخلی سوریه به نفع بشار اسد، و همکاریهای نظامی از جمله فروش پهپاد و موشک از سوی ایران به مسکو، طی سالهای اخیر بارها جنجالبرانگیز شده و حتی برای ایران تحریم بیشتر هم به ارمغان آورده است.
این در حالی است که دستکم در افکار عمومی شهروندان ایران، به دلیل گذشتهٔ تاریخی با روسیه، نگاه مثبتی به این کشور وجود ندارد.