توان تولید چهار بمب اتمی وجود دارد
وال استریت ژورنال طی مقالهای نوشت: اسرائیل دو عامل بازدارنده مهم ایران در برابر حمله را مورد توجه قرار داده است – موشکهای بالستیک و حزبالله. اکنون توجهات معطوف به این موضوع است که آیا ایران برنامه هستهای خود را برای جلوگیری از اقدام بزرگترین دشمن منطقهای خود تسریع خواهد کرد یا خیر.
به گزارش سرویس بین الملل تابناک، در طی ماههای اخیر، مقامات ایرانی گفتهاند که تهران بیشتر دانش مورد نیاز برای ساخت سلاح را جمعآوری کرده است و ممکن است در وعده دو دهه آیتالله علی خامنهای رهبر معظم انقلاب مبنی بر عدم تهیه سلاحهای کشتار جمعی تجدیدنظر کند. در اواخر سپتامبر «فریدون عباسی»، رئیس سابق آژانس اتمی ایران پیشنهاد کرد که تهران میتواند تولید اورانیوم ۹۰ درصد غنی شده با درجه تسلیحات را آغاز کند. مقامات آمریکایی گفتهاند که کمتر از دو هفته طول میکشد تا ایران ۶۰ درصد ذخایر سوخت هستهای فعلی خود را به مواد با درجه تسلیحات تبدیل کند.
توافق هستهای ۲۰۱۵ برنامه ایران را در ازای کاهش تحریمها محدود کرد. طی سالهای پس از خروج ایالات متحده آمریکا از این توافق، تهران به طور قابل توجهی برنامه خود را پیشرفت داده و آن را در آستانه توسعه سلاح هستهای قرار داده است.
«گرگوری برو»، تحلیلگر ارشد ایران در شرکت مشاوره اوراسیا گفت: تضعیف تواناییهای ایران در برابر اسرائیل، تهران را مجبور میکند منابع جدیدی برای بازدارندگی ایجاد کند و فشار بر گسترش برنامه هستهای را افزایش دهد. آنچه ما احتمالاً شاهد آن خواهیم بود، فشار بیشتر برای پیشبرد برنامه هستهای و هشدارهایی است که ممکن است صلحآمیز نباشند.
ایران تا ساخت سلاح هستهای چقدر فاصله دارد؟
ایران در حالی که میگوید برنامه هستهای اش صرفا برای اهداف صلح آمیز است، تنها قدرتی است که دارای تسلیحات غیرهستهای بوده و اورانیوم بسیار غنی شده تولید میکند.
طبق جدیدترین دادههای آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ایران در حال حاضر سوخت کافی برای تولید چهار سلاح هستهای را دارد. ایران همچنین در حال انجام آزمایشهایی با فلز اورانیوم – یکی از اجزای کلیدی سلاح هستهای بوده و بسیاری از نظارتهای بینالمللی را که توسط توافق هستهای برقرار شده بود، کاهش داده است.
مقامات اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا و آژانس بینالمللی انرژی اتمی دیگر تضمینهایی را مبنی بر اینکه تهران روی برنامه تسلیحاتی کار نمیکند، ارائه نمیدهند. مقامات آمریکایی در تابستان امسال ادعا کردند تهران فعالیتهایی را برای به دست آوردن دانش بیشتر در مورد ساخت بمب را آغاز کرده است. برخی کارشناسان معتقدند ایران میتواند ظرف چند ماه یک دستگاه هستهای خام تولید کند.
اعتقاد بر این است که ایران بر اکثر تکنیکهای ساخت سلاح هستهای با استفاده از اورانیوم غنی شده تسلط دارد. ایران در سال ۲۰۰۵ به آژانس اتمی سازمان ملل اعلام کرد که طرحهایی را برای پردازش گاز اورانیوم و ریختهگری و غنیسازی اورانیوم از دانشمند هستهای پاکستانی عبدالقدیر خان دریافت کرده است.
کارشناسان بر این باورند که ایران میتواند ظرف چند ماه یک سلاح هستهای خام تولید کند، اما تولید کلاهکهای هستهای قابل حمل از طریق موشک برای ایران بسیار بیشتر زمان میبرد. ایران اکنون میگوید فعالیت هستهای آن صرفاً برای اهداف صلحآمیز است.
اسرائیل در گذشته اقداماتی علیه برنامه هستهای ایران از طریق خرابکاری انجام داده است، بدون اینکه برای همیشه تلاشهای تهران برای غنیسازی را متوقف کند. با این حال، تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای – که ایالات متحده متعهد شده از آن جلوگیری کند – خطرات بزرگی برای ایران به همراه خواهد داشت.
اسرائیل با حملات اخیر خود نفوذ اطلاعاتی عمیق به ایران و متحدانش را نشان داده است، از جمله حملاتی که منجر به ترور «اسماعیل هنیه»، رهبر سیاسی حماس در مهمانخانه نظامی در تهران شد. اگر تهران به کار هستهای خود سرعت ببخشد، اسرائیل ممکن است به سایتهای هستهای ایران حمله کند.
«بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل هفته گذشته گفت که ایران با حمله موشکی خود اشتباه بزرگی مرتکب شده است و هزینه آن را خواهد پرداخت. وی هفته گذشته در یک سخنرانی جداگانه خطاب به مردم ایران گفت: در خاورمیانه جایی وجود ندارد که اسرائیل نتواند به آن برسد.
تهدید بزرگ دیگر ایران، ذخایر ۳۰۰۰ موشک بالستیک است. در حالی که ایران هفته گذشته ۱۸۰ موشک علیه اسرائیل پرتاب کرد و برخی از آنها از پدافند هوایی اسرائیل عبور کردند و تهران تهدید کرده است حمله بزرگتری را انجام خواهد داد.
پس از اولین حمله مستقیم ایران به اسرائیل – پرتاب بیش از ۳۰۰ موشک و پهپاد در ماه آوریل – اسرائیل به طور محدود پاسخ داد و رادار پدافند هوایی واقع در ۱۳ مایلی تأسیسات غنیسازی هستهای نطنز ایران را منهدم کرد.
«محمد اسلامی»، رئیس سازمان اتمی ایران هفته گذشته گفته بود که نیروهای مسلح این کشور بازدارندگی لازم را در برابر تهدیدات اسرائیل علیه تاسیسات هستهای کشورش ایجاد کردهاند.
اسرائیل تاکنون تصمیم گرفته است در حمله به تاسیسات هستهای ایران به تنهایی عمل نکند. دولت بایدن نیز گفته است که ایالات متحده آمریکا تضمین میکند ایران با عواقب شدید حمله هفته گذشته مواجه خواهد شد، اما واشنگتن تمایلی به جنگ گستردهتر به ویژه پیش از انتخابات ریاست جمهوری نوامبر ندارد.
به گفته افراد آشنا با برنامه هستهای ایران، حملات هوایی اسرائیل به سایتهای غنی سازی هستهای ایران آسیب میرساند، اما از کار انداختن کامل برنامه هستهای این کشور با چالشهای مهمی روبرو خواهد شد. مشخص نیست که حملات اسرائیل تا چه حد میتواند به تاسیسات جدیدی که تهران در اعماق زمین در نطنز یا سایت فردو ساخته است، نفوذ کند.
علاوه بر این چالشهایی فراتر از استحکامات نیز وجود دارد. ایران بیش از پنج تن اورانیوم غنی شده -شامل ۱۶۵ کیلوگرم اورانیوم غنی شده با درصد بالا- را در خارج از تاسیسات غنی سازی خود و در کنار وانتهای متحرکی که میتوانند آن را به سرعت جابه جا کنند، نگهداری میکند. حملات هوایی همچنین ارزش محدودی در برابر کاری که تهران برای ساخت بمب باید انجام دهد خواهد بود. در گذشته اسرائیل چند تن از دانشمندان هستهای ایران را به عنوان راهی برای جلوگیری از دست یابی ایران به سلاح هستهای ترور کرده است.
حملهای که صرفاً برنامه هستهای ایران را چند ماه یا یک سال عقب میاندازد، یک قمار خواهد بود. مقامات ایرانی قبلاً هشدار داده بودند که حمله میتواند آنها را وادار کند راه کره شمالی را دنبال کنند و از معاهدهای که نظارت بین المللی بر برنامههای هستهای را تضمین میکند، خارج شوند.
«اریک بروئر»، معاون رئیسجمهور آمریکا در برنامه امنیت مواد هستهای گفت: سوال بزرگ پس از حمله این است که آیا ایران از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای خارج میشود و بازرسان را اخراج میکند یا خیر.
رقابت ایران برای دستیابی به بمب هستهای میتواند ایالات متحده آمریکا را مجبور کند تا از دستیابی تهران به سلاح هستهای جلوگیری کند. «مایکل هوروویتز»، رئیس بخش اطلاعات شرکت مشاوره Le Beck مستقر در اسرائیل گفت: ایران ممکن است در حال حاضر تصمیم بگیرد به رویکرد افزایشی خود برای نزدیک شدن به قابلیتهای تسلیحات هستهای ادامه دهد. ایران قبل از هر اقدام شدید و پرخطر از جمله ساخت بمب، ابتدا بر امنیت خود تمرکز خواهد کرد.
فشار هستهای همچنین با مسئولیت سیاسی برای ایران همراه است. «مسعود پزشکیان»، رئیسجمهور ایران قصد دارد از ارتباطات دیپلماتیک برای رهایی از تحریمهای غرب علیه اقتصاد ایران استفاده کند. هرگونه امید به دستیابی به آن احتمالاً به اقدامات ایران برای پایان دادن به تولید اورانیوم بسیار غنی شده و امکان دسترسی بهتر آژانس بین المللی انرژی اتمی به سایتهای هستهای ایران بستگی دارد.